انواع ذرات معلق در هوا ( ریزگردها)
ذرات معلق در هوا( ریزگردها) چیست؟
انواع ذرات معلق در هوا مجموع همه ذرات جامد و مایع معلق در هوا هستند که بسیاری از آنها خطرناک هستند. این مخلوط پیچیده شامل ذرات آلی و غیر آلی مانند گرد و غبار، گرده، دوده، دود و قطرات مایع است.
این ذرات از نظر اندازه، ترکیب و منشاء بسیار متفاوت هستند. ذرات معلق در هوا ذرات ریز میکرونی هستند که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند.
ذرات معلق غیر آلاینده و آلاینده (انواع ذرات معلق آلاینده) یکی از مواد موجود در هوا هستند که بیشترین مشکلات سلامتی را ایجاد میکنند. این تاثیر مخرب به دلیل اندازه کوچک آنها است که دسترسی آنها را به عمیق ترین قسمت سیستم تنفسی و حتی جریان خون ممکن میسازد.
برخی از آلاینده ها می توانند سایر قسمت های بدن را نیز تحت تأثیر قرار دهند مانند:
چشم، بینی، گلو، سیستم قلبی عروقی و حتی بر اساس مطالعات اخیر، مغز و سیستم شناختی چطور ممکنه ؟
اندازه ذرات آلوده کننده توانایی آنها را برای نفوذ به اعماق بدن ما تعیین میکند. هرچه ذرات ریزتر باشند، توانایی بیشتری برای رسیدن به جریان خون ما دارند.
با رسیدن به آلوئول های ریوی که اکسیژن را به خون می فرستند، این ذرات بسیار ریز به سیستم خونی می رسند که به عنوان بزرگراهی به اندام های حیاتی ما عمل می کند. و این تمام نیست.
برخی از آلاینده های شیمیایی هوا حتی می توانند واکنش های آلرژیک را تشدید کنند با تعامل با گرده.
این آلاینده ها می توانند:
آستانه واکنش پذیری برونش را کاهش دهید.
تشدید تحریک غشاهای مخاطی بینی یا چشم و همچنین بر روی دانه های گرده با تغییر شکل آنها یا شکستن دیواره آنها عمل می کند و آنها را ظریف تر میکند و بنابراین قادر به نفوذ به سیستم تنفسی است. فعالیت گرده ها را تقویت می کند بین آلاینده های هوا و آلاینده ها فعل و انفعالاتی وجود دارد.
مشخصات ذرات معلق غیرآلاینده و آلاینده
ذرات معلق را می توان مجموعه ای از ترکیبات جامد و مایع (به جز آب خالص) در نظر گرفت که در هوا شناور هستند.
با این حال، ذرات قابل ته نشینی با قطر بیشتر از 20 میکرومتر نیز تمایل دارند تحت این نام قرار گیرند.
مشخصات فیزیکی، ترکیب شیمیایی و منابع انتشار آن در بخش های زیر مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد.
مشخصات فیزیکی ذرات معلق هوا
اندازه ذرات ریزگرد یکی از مهم ترین متغیرهای فیزیکی است که عامل اساسی در تعیین میزان تأثیر آنها بر سلامت انسان است.
اگرچه برای طبقه بندی آن به قطر یا شعاع اشاره میشود، به این معنی که ذرات یک شکل کروی دارند، و در طبیعت ذرات معمولاً اشکال بسیار نامنظمی دارند.
طبقه بندی ذرات بر اساس اندازه بسته به رشته مورد مطالعه (علوم جوی و غیره) و یا در صورت در نظر گرفتن فرآیندهای تشکیل متفاوت است،
مهمترین ذرات معلق (PST) که بحث و بررسی در آنها انجام میشود:
PM10، ذرات با قطر کمتر از 10 میکرون
PM2.5، ذرات با قطر کمتر از 2.5 میکرون
PM1، ذرات با قطر کمتر از 1 میکرون
انواع ذرات معلق درهوا عبارتند از:
ذرات معلق معدنی
این ذرات از سنگ ها، خاک و مواد معدنی مانند سیلیس و الومینیوم تشکیل میشوند. ذرات معدنی ممکن است به دلیل فعالیت های معدنی و ساخت و ساز انسانی وارد هوا شوند.
ذرات معلق بیولوژیکی
این ذرات شامل باکتری، ویروسها، قارچها و اسپورهای میکروبی هستند که ممکن است از منابع طبیعی یا فعالیتهای انسانی مانند دفن زباله و حیوانات خانگی به هوا وارد شوند.
ذرات معلق آلی
این ذرات از منابعی مانند دود سیگار دود خودرو تولیدات نفتی و صنایع شیمیایی تشکیل می شوند، ذرات آلی ممکن است عوارض سلامتی جدی مانند بیماری های تنفسی و اختلالات قلبی و عروقی ایجاد کنند.
ذرات معلق شیمیایی
این ذرات شامل مواد شیمیایی مانند سولفات ها، نیترات ها، فلزات سنگین و ترکیبات آلی می باشند.
ذرات شیمایی ممکن است برا اثر فعالیت های صنعتی، حمل و نقل و آلودگی هوا به هوا منتقل شوند و به سلامتی انسانها و محیط زیست آسیب وارد کنند.
بیشتر ذرات در جو در نتیجه واکنش های پیچیده مواد شیمیایی مانند دی اکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن که آلاینده هایی هستند که از نیروگاه ها، صنایع و خودروها ساطع می شوند، تشکیل میشوند.
اثرات ذرات معلق هوا (ریزگرد) بر سلامتی افراد
1.اختلالات ریوی
با تعداد مطالعات در زمینه اختلالات ریوی قابل توجه است.
اکثر مطالعات شامل PM10 و PM2.5 است. مطالعات کمی شامل PM 0.1 است، اما نتایج آنها مشابه است.
توجه زیادی به کودکان خردسال معطوف شده است، ریه های آنها هنوز نابالغ است و سیستم ایمنی آنها هنوز در حال تکامل است.
علاوه بر این، کودکان در هر دقیقه تهویه بالاتری نسبت به بزرگسالان دارند و اغلب در فعالیت های خارج از منزل شرکت میکنند.
همچنین مشخص شده است که وضعیت ریه کودکان خردسال عامل پیش آگهی خوبی برای وضعیت ریه در بزرگسالی است.
علیرغم نتایج ناهمگون، اکثر مطالعات کوتاه مدت رابطه بین قرار گرفتن در معرض PM2.5 و بروز بیماری ریوی و بیماری آسم را نشان می دهند. همچنین مشخص شده است که کودکان مبتلا به آسم نسبت به کودکان سالم به اثرات ذرات بسیار حساس تر هستند.
مطالعات طولانی مدت رابطه بین ذرات ریزگرد و عملکرد ریه، رشد ریه و بروز علائم تنفسی را تایید میکند.
2.بیماری قلبی و عروقی
شاید به طور غیر منتظره ای، به نظر می رسد که سیستم قلبی عروقی به دلیل آلودگی هوا و ذرات ریزگرد بیشتر در معرض خطر است.
همه انجمن های قلب و عروق به طور مرتب در مورد افزایش خطر بیماری قلبی به دلیل آلودگی هشدار می دهند.
بنابراین، تعداد زیادی از مطالعات کوتاهمدت رابطه بسیار معنی داری را بین قرار گرفتن در معرض ذرات معلق( ریزگرد)، PM10 و PM2.5 و فراوانی بستری شدن در بیمارستان به دلایل قلبی عروقی نشان دادهاند.
3.اختلالات عصبی
چند مطالعه کوتاه مدت رابطه بین ذرات ریزگرد و وقوع سکته مغزی، به ویژه سکته مغزی ایسکمیک، پس از یک دوره حاد آلودگی را نشان داده است.
مطالعات طولانی مدت بسیار کمی برای نتیجه گیری در مورد این موضوع در دسترس است. تعداد کمی از مطالعات وقوع اختلالات عصبی و اختلالات شناختی طولانی مدت را بررسی کرده اند.
می دانیم که فرآیندهای التهابی نقش مهمی در ایجاد بیماری آلزایمر یا بیماری پارکینسون دارند.
یکی از راههای مقابله با ذرات ریزمعلق هوا ( ریزگردها)
چگونه میتوان از تأثیرات منفی ریزگردها جلوگیری کرد؟
- محدود کردن فعالیتهای خارج از منزل: در روزهای آلوده، بهتر است از فعالیتهای بیرون از منزل خودداری کنید.
- استفاده از ماسک: استفاده از ماسکهای فیلتر دار میتواند به کاهش تماس با ریزگردها کمک کند.
- استفاده از دستگاههای تصفیه هوا: در محیطهای داخلی، استفاده از دستگاههای تصفیه هوا میتواند به کاهش آلودگی کمک کند.
تمام ذرات ریز معلق هوا تا 2.5 میکرون توسط دستگاههای تصفیه هوا جمع آوری شده و یک محیط با کیفیت بالا را تجربه خواهید کرد.